Pracuje na 100% – podsumowanie pierwszego roku kadencji
7 listopada, 2012
Dyskusja nad nowelizacją Kodeksu pracy na finiszu
8 listopada, 2012

Na jutro zaplanowano głosowanie nad projektem ustawy abolicyjnej

Posłowie zakończyli już prace nad projektem ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, czyli ustawy abolicyjnej. Głosowanie nad nią odbędzie się już w najbliższy piątek, 9 listopada. Dzięki abolicji ponad 400 tysięcy przedsiębiorców będzie się mogło starać o umorzenie nieopłaconych składek i naliczonych od nich odsetek. – Ponieważ nadal czekamy na notyfikację projektu ustawy abolicyjnej, tuż po jej wejściu w życie o umorzenie zaległości będą się mogli starać ci przedsiębiorcy, którzy już nie prowadzą działalności gospodarczej – mówi posłanka Izabela Katarzyna Mrzygłocka, która od samego początku zabiegała o abolicję. Pozostali będą musieli niestety poczekać na zakończenie procesu notyfikacji.
Wczoraj w Sejmie Izabela Katarzyna Mrzygłocka, która od samego początku mocno wspierała abolicję dla przedsiębiorców i jako przewodnicząca Podkomisji stałej do spraw rynku pracy czuwała nad jego kształtem, przedstawiła ostatnie sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny poświęcone projektowi:
Przypomnę, że projektowana ustawa jest reakcją na sytuację tysięcy osób prowadzących działalność pozarolniczą, które posiadają zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu niezapłaconych składek na własne ubezpieczenie społeczne powstałe w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r.
Sejm na 15. posiedzeniu w dniu 23 maja 2012 r. skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu jego rozpatrzenia. Komisja natomiast 13 czerwca br. skierowała projekt do dalszych prac w stałej podkomisji do spraw rynku pracy. Podkomisja zajmowała się dwuetapowo przedmiotowym projektem. Pierwszy etap odbył się podczas dwóch posiedzeń komisji stałej, dnia 27 czerwca oraz 24 lipca br. 26 lipca 2012 r. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przyjęła sprawozdanie z prac podkomisji zawarte w druku sejmowym nr 626, kierując jednocześnie do marszałka Sejmu wniosek w sprawie notyfikacji powyższego projektu. Także do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zwróciliśmy się ponownie o opinię w sprawie możliwości dalszego postępowania.
Prace nad projektem miały charakter precedensowy, ponieważ ze względu na zasygnalizowane i uzasadnione wątpliwości co do ewentualnego traktowania umorzenia przedmiotowych należności jako pomocy publicznej na posiedzeniu w dniu 25 września 2012 r. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny podjęła uchwałę o anulowaniu sprawozdania zawartego w druku nr 626. Projekt został wówczas ponownie skierowany do dalszych prac w podkomisji stałej do spraw rynku pracy. Podkomisja spotkała się dwukrotnie: 26 i 27 września. Sprawozdanie z ostatnich prac podkomisji zostało rozpatrzone i przyjęte na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny dnia 10 października.
By jak najbardziej czytelnie przedstawić wprowadzone do projektu zmiany, będę omawiała poprawki, przestrzegając ich numeracji.W związku z tym, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych posługuje się pojęciem nieopłaconych składek, w całym projekcie ustawy, między innymi w tytule, wyraz „niezapłacony” zastąpiono wyrazem „nieopłacony”. Uwzględniając pierwszą poprawkę, tytuł projektu skrócono i przyjęto następującą propozycję: „Ustawa o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność”.
W toku prac podkomisji zdecydowano o podziale beneficjentów na dwie grupy: prowadzących działalność gospodarczą oraz nieprowadzących działalności gospodarczej. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika bowiem, że około 50% potencjalnych beneficjentów umorzeń zaprzestało prowadzenia działalności gospodarczej przed dniem 1 września 2012 r., tym samym nie podlega ustawie o pomocy publicznej. To oznacza, że przewidziana w projekcie tak zwana abolicja nie będzie stanowiła pomocy publicznej dla tych osób. Poprawki wprowadzone do art. 1 w ust. 1 konsumują propozycję podziału zakresu przedmiotowego ustawy, podziału jej beneficjentów na dwie grupy. Nowy zapis ust. 3 w art. 1 umożliwi złożenie wniosków o umorzenie należności także byłym wspólnikom między innymi spółki jawnej, komandytowej oraz jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ale tylko w przypadku gdy spółki te rozliczały składki za okres do 28 lutego 2009 r. również za wspólników i zakończyły prowadzenie działalności, a na ich kontach powstały zaległości z tytułu składek należnych za wspólników.
W toku procedowania nad projektem zaproponowano, żeby okres składania wniosków wydłużyć do 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Do 12 miesięcy przedłużony został zaś termin składania wniosków dla osób, którym decyzje z ZUS o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym lub decyzje o wysokości zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne zostaną wydane po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Doprecyzowany został również ustęp, którego zapis umożliwia umorzenie należności, których spłata została rozłożona na raty. Brzmienie ust. 8 w art. 1 projektu uzupełniono tak, aby uniknąć wątpliwości, czy postępowanie w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności powinno być wszczęte wyłącznie przed datą złożenia wniosku, czy też i po dacie jego złożenia. Poprawka zapewni tym samym równe traktowanie wnioskodawców, bez względu na okres, w którym zostało wszczęte postępowanie. Wyróżniono także warunki umorzenia należności, to jest między innymi nieposiadanie na dzień wydania decyzji niepodlegających umorzeniu składek. Nowe brzmienie na pewno pozwoli na czytelniejsze rozróżnienie przepisów. Zmiana brzmienia ust. 12 w art. 1, w którym mowa o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego, ma charakter techniczny i pozwoli jednoznacznie uniknąć kolizji między dwoma ustawami, to jest Kodeksem postępowania cywilnego i przedmiotową ustawą.
Istotną poprawką jest skreślenie art. 2 pierwotnego projektu, który odnosił się do grupy przedsiębiorców wyłączonych z możliwości uzyskania umorzenia należności wobec ZUS. Z danych przedstawionych na posiedzeniu przez zakład wynika, że grupa ta jest bardzo nieliczna. Tak nieliczna, że uznano zapis art. 2 za nieuzasadniony, to jest artykuł miałby zastosowanie do mniej więcej 200 osób.
W toku procedowania omówiliśmy też problem dziedziczenia zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz kwestię opodatkowania umorzonych należności. Opinię w tej sprawie przedstawili przedstawiciele Ministerstwa Finansów. Mając na względzie osoby, które zostały obarczone zobowiązaniami z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., to jest następców prawnych, dłużników spadkowych, małżonków odpowiadających z majątku wspólnego, objęto ich również dobrodziejstwami ustawy. Osobom tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję o odpowiedzialności w zakresie wspomnianych zobowiązań, umożliwiono składanie wniosku o umorzenie. Tym samym nowe brzmienie art. 2 poszerza krąg osób objętych tzw. ustawą abolicyjną. Z danych zakładu wynika, że będzie on miał zastosowanie do ok. 5 tys. dodatkowych osób. W myśl art. 3 przychody z tytułu umorzenia należności, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 6, nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zapis art. 3 pozwoli uniknąć wątpliwości w tej materii oraz wykluczy stosowanie interpretacji rozszerzającej. Krótko mówiąc, zapis zwalnia od podatku dochodowego kwoty umorzonych należności wynikające z niniejszej ustawy.
W toku prac podkomisji projekt ustawy rozszerzono o art. 4. Jego zapisy pełnią charakter informacyjny, mają za zadanie ułatwić rozumienie rozwiązań ustawy. Nie mają one charakteru normy prawnej, ale są absolutnie potrzebne i prawidłowe, wyjaśniają bowiem między innymi, że umorzone składki nie zostaną uwzględnione przy ustalaniu emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych. Osoby, które zdecydują się na skorzystanie z umorzenia składek, muszą spodziewać się, że w związku z tym skróci się ich staż ubezpieczeniowy. Natomiast art. 5 sprawozdania odnosi się od ust. 1 art. 1, to jest podziału beneficjentów. Mając na uwadze gwarancję uzyskania pewności prawnej dla drugiej grupy, czyli prowadzącej działalność, postanowiono dokonać notyfikacji przedmiotowego projektu. Dla tej grupy wprowadzono klauzulę zawieszającą. W tym przypadku zaległość byłaby umarzana po wydaniu pozytywnej decyzji przez Komisję Europejską. Uwzględniając, że nawet wstrzymanie egzekucji może być zakwalifikowane jako pomoc publiczna, dodano ustęp w art. 5 mówiący, że do zawieszenia postępowania egzekucyjnego stosuje się przepisy o pomocy publicznej. Dotyczy to jednak tylko przedsiębiorców aktywnych, prowadzących działalność.
Pragnę podkreślić, że zarówno podkomisja, jak i komisja, pracując nad projektem, miały na uwadze wprowadzenie optymalnych rozwiązań i czytelnych przepisów. Komisja przyjęła projekt jednogłośnie.

W swoich opiniach wszystkie kluby poselskie zgodnie opowiedziały się za przyjęciem sprawozdania oraz zadeklarowały swoje poparcie dla projektu ustawy.
Zdjęcie: Krzysztof Białoskórski